Het feliene leukemievirus (FeLV): symptomen, behandeling en preventie

Leukemie is bij alle diersoorten een vorm van kanker die het weefsel dat bloed produceert aantast. Het gaat hierbij met name om het beenmerg en het lymfestelsel. Net als bij andere dieren kan bij katten leukemie spontaan optreden - zoals elke vorm van kanker - maar verreweg de meest voorkomende oorzaak van leukemie bij katten is een virusinfectie. In dit artikel zullen we het hebben over dit virus, het feliene leukemievirus (FeLV). FeLV veroorzaakt leukemie bij katten, maar kan ook andere problemen veroorzaken, zoals we zullen zien. Niet alle katten met FeLV zullen kanker krijgen en niet alle katten met leukemie hebben FeLV.

Hoewel het moeilijk kan zijn om om te gaan met door FeLV veroorzaakte leukemie, kunnen geïnfecteerde katten toch een vrij gelukkig (maar korter) leven leiden. Als je de symptomen van leukemie begrijpt, kan je beter zorgen voor een kat met deze ziekte. Bovendien kan je de ziekte met deze kennis sneller opsporen of zelfs helemaal voorkomen.

Wat is leukemie bij katten?

Volgens het is de komt FeLV in de meeste Europese landen bij minder dan 1% van de katten voor, maar kan het in sommige streken boven de 9 liggen. Het is een besmettelijke virusziekte die zich verspreidt onder katten, met name via speeksel en/of bloedcontact. FeLV kan ook verspreid worden door middel van urine en uitwerpselen en van moeder op kitten in utero (in de baarmoeder) of via de moedermelk.

Hoewel FeLV ook via vechten kan worden overgedragen, staat het beter bekend als de 'liefdesziekte' — katten verspreiden het door met de neuzen tegen elkaar te wrijven of elkaar te verzorgen. Een kat met FeLV kan volledig gezond lijken en toch de ziekte verspreiden.

FeLV is een van de belangrijkste oorzaken van sterfte onder katten. Gelukkig is de frequentie van FeLV sterk afgenomen, dankzij sneller opsporen, meer kennis over de symptomen en effectieve vaccins.

Wat zijn de symptomen van FeLV?

FeLV kan om twee redenen lastig te herkennen zijn: het virus tast meerdere systemen in het lichaam aan en de symptomen verschillen afhankelijk van welk systeem aangetast is. Het is een van de meest voorkomende oorzaken van kanker bij katten en kan bloedaandoeningen veroorzaken. Leukemie verzwakt het immuunsysteem van een kat, zodat ze vatbaar wordt voor secundaire infecties.

Een kat die recent geïnfecteerd is zal nog geen tekenen vertonen; na verloop van tijd zal haar gezondheid echter langzaam slechter worden, vanwege herhaalde infecties ten gevolge van een zwak immuunsysteem en/of kanker. Katten met het feliene leukemievirus kunnen de volgende tekenen vertonen:

• Gewichtsverlies
• Weinig eetlust
• Onverzorgde of slecht uitziende vacht
• Voortdurende of terugkerende koorts
• Gezwollen lymfeklieren
• Bleek of ontstoken tandvlees
• Oogproblemen
• Toevallen
• Chronische diarree of zachte ontlasting

Terugkerende infecties van de huid, blaas, neus en/of ogen zijn ook tekenen van leukemie bij katten.

Hoe wordt leukemie bij katten gediagnosticeerd?

Als de dierenarts vermoedt dat je kat FeLV heeft, kan hij haar screenen met een eenvoudige, snelle bloedtest. Als de dierenarts een referentielaboratorium gebruikt, kunnen de testresultaten binnen 24 uur klaar zijn. In sommige gevallen kan deze test ook in de kliniek uitgevoerd worden, terwijl je wacht.

De snelle test detecteert het virus in het bloed, maar is niet 100 procent nauwkeurig. Als een kat positief test op FeLV, moet een ander bloedmonster naar het laboratorium worden gezonden om infectie te bevestigen via een IFA-test (een wetenschappelijke test op specifieke antilichamen die aanwezig zijn in het geval van FeLV). In sommige gevallen wordt er ook een PCR-bloedtest uitgevoerd. De dierenarts kan het beste bepalen welke tests je kat nodig heeft.

Wat als mijn kat positief test op FeLV?

Allereerst: raak niet in paniek. Eén positief testresultaat betekent niet automatisch dat je kat FeLV heeft. Volgens het LICG komen vals-positieve resultaten geregeld voor. Als je kat of kitten positief test, zullen één of meerdere nauwkeurige laboratoriumtests (zoals hierboven genoemd) worden uitgevoerd. Katten die opnieuw positief testen, moeten geïsoleerd worden van andere katten en na 12 tot 16 weken nog een keer worden getest. Soms testen katten positief omdat ze recent zijn blootgesteld aan het virus; later kunnen ze het virus overwonnen hebben. Een nieuwe test zal dan negatief zijn.

Op basis van het gecombineerde resultaat van deze tests zal de dierenarts een aanbeveling doen voor de volgende stappen.

Wat is de behandeling van leukemie bij katten?

FeLV kan niet genezen worden. Helaas sterven de meeste katten met deze ziekte binnen 2 tot 4 jaar, maar met goede zorg kunnen ze gedurende die tijd toch een goede kwaliteit van leven hebben. De zorg en de prognose van je kat hangen af van wat de gevolgen van het virus zijn voor jouw kat. De drie belangrijkste dingen waar je kat last van kan krijgen zijn anemie, een verzwakt immuunsysteem en kanker. Denk eraan dat je kat één, twee of alledrie deze aandoeningen tegelijkertijd kan hebben.

• Anemie. Hoewel alle soorten leukemie met name de witte bloedcellen aantasten, kan ook de productie van rode bloedcellen worden aangetast. Als je kat anemie heeft, heeft ze misschien bloedvervangende producten of transfusies nodig, als dat mogelijk is waar je woont.
• Verzwakt immuunsysteem. Vanwege de lage concentratie witte bloedcellen zal je kat vatbaar zijn voor infecties die ze normaal eenvoudig zou overwinnen. In deze gevallen kan de dierenarts haar antibiotica of andere medicijnen geven, afhankelijk van de infectie. Je zal ook heel voorzichtig moeten wat betreft mogelijke infectiebronnen in huis, zoals bezoek enz.
• Kanker. Als je kat kanker krijgt, is de prognose minder positief. De dierenarts zal je adviseren of er iets is wat je kan doen als de situatie zich voordoet.

Omdat er zoveel problemen zijn waar je kat last van kan krijgen ten gevolge van FeLV, is het belangrijk dat ze onder toezicht blijft van een dierenarts die snel kan handelen, bijvoorbeeld bij complicaties bij secundaire infecties. Zo blijft ze zo gezond mogelijk. Het wordt aangeraden om haar twee keer per jaar door de dierenarts te laten controleren, inclusief bloed- of urinetesten.

Aangezien FeLV zich makkelijk kan verspreiden naar andere katten, is het essentieel dat een geïnfecteerde kat thuisblijft, bij voorkeur in een huishouden waar ze de enige kat is. Katten met FeLV kunnen meer last hebben van een stressvolle omgeving, aangezien stress het immuunsysteem verzwakt. Verrijkende activiteiten binnenshuis, zoals nieuwe speeltjes of nieuwe elementen in haar speelgebied, kunnen helpen om de stress te reduceren. Overweeg ook om de dierenarts aan huis te laten komen, zodat hij voorstellen kan doen om de omgeving kalmer te maken voor je kat met FeLV.

Er zijn een heleboel redenen voor dat rauw voer nooit ideaal is voor dieren, maar aangezien ze een verzwakt immuunsysteem hebben, mogen katten met FeLV nooit rauw voer krijgen. Geef in plaats daarvan een compleet en gebalanceerd droogvoer of voer uit blik.

Kan leukemie bij katten voorkomen worden?

Ja, leukemie bij katten kan voorkomen worden met een vaccinatie. De richtlijnen voor vaccinatie worden regelmatig geüpdatet. Het wordt aangeraden dat alle kittens vanaf 8 weken gevaccineerd worden, met een tweede dosis 3 tot 4 weken later. Oudere katten hebben twee doses van het vaccin nodig, met een tussenpoos van 3 tot 4 weken. Zowel kittens als oudere katten hebben na 12 maanden een booster nodig; daarna hangt de frequentie af van de levensstijl van je kat en hoeveel risico ze loopt. De dierenarts kan je vertellen hoe vaak je kat een booster nodig heeft.

Het kan emotioneel zwaar zijn als je kat de diagnose leukemie krijgt, maar het is belangrijk om kalm te blijven en samen met de dierenarts een plan op te stellen. Het beste wat je kan doen is zijn advies zo precies mogelijk op te volgen.