Dementie bij honden: tekenen, symptomen en omgaan met cognitieve dysfunctie

Wanneer je hond ouder wordt, verwacht je waarschijnlijk wel dat hij minder energie heeft en minder zal rennen en springen. Als je echter ziet dat je hond ook mentale ouderdomsverschijnselen laat zien, kan dat voor veel baasjes als een verrassing komen. Hondendementie, ook wel bekend als het cognitieve dysfunctiesyndroom (CDS), komt steeds vaker voor, aangezien huisdieren dankzij betere gezondheidszorg steeds langer leven.

Het ouder wordende brein van een hond

Hondendementie of CDS veroorzaakt gelijksoortige veranderingen in het brein als dementie bij mensen. Dementie is bij mensen een verzamelterm voor alle cognitieve stoornissen; de meest bekende is Alzheimer. Hoewel Alzheimer een breed bekende vorm van dementie is bij mensen, wordt CDS vaak over het hoofd gezien bij de dierenarts. Helaas wijten veel mensen de gedragsveranderingen van hun hond aan het normale verouderingsproces en vertellen de nieuwe, zich ontwikkelende problemen niet aan de dierenarts. De veranderingen die zich voordoen ten gevolge van hondendementie kunnen subtiel en geleidelijk zijn en moeilijk op te merken, hoe opmerkzaam je ook bent.

Als je bekend bent met de tekenen van hondendementie, zal dit je helpen om het probleem vroegtijdig te herkennen. Praat dus met de dierenarts en wees proactief. Het is belangrijk voor baasjes om informatie in te winnen over de tekenen van ouderdom bij huisdieren.

De tekenen van dementie herkennen bij honden

Wanneer een hond ouder wordt, is het belangrijk om op gedragsveranderingen te letten. Je hond kan op natuurlijke wijze emotioneel volwassener worden, hetgeen tot veranderingen kan leiden in bepaalde stimulansen of persoonlijke voorkeuren. Bepaalde gedragsveranderingen zijn echter te wijten aan dementie. Je kan cognitieve dysfunctie herkennen aan de volgende symptomen:

Disoriëntatie

• Loopt heen en weer en komt niet tot rust.
• Loopt doelloos rond.
• Komt vast te zitten aan de verkeerde kant van de deur of achter meubels.
• Loopt verloren rond in de tuin of vergeet waarom hij naar buiten is gegaan.
• Vraagt om naar buiten te mogen, maar staart vervolgens naar de deur alsof hij niet snapt waarom hij open is.
• Herkent bekende mensen of honden niet.
• Minder reactie op zijn naam of verbale commando's (wordt vaak verward met doofheid).

Interactie met familieleden:

• Zoekt minder aandacht (aaien, over de buik wrijven, spelen).
• Groet mensen minder enthousiast.
• Groet familieleden niet meer wanneer ze thuiskomen.

Slaap en activiteit:

• Slaapt meer uren per dag, vooral overdag.
• Slaapt 's nachts minder.
• Minder activiteit overdag.
• Minder interesse in de omgeving.
• Rusteloosheid, heen- en weer of in cirkels lopen bij zonsondergang.
• Vocalisatie 's nachts (blaffen of huilen).

Zindelijkheid:

• Plast en poept binnen.
• Plast en poept binnen vlak nadat hij buiten is geweest.
• Geeft niet aan dat hij naar buiten moet.
• Ongelukjes in aanwezigheid van het baasje.

Overige overwegingen

Het is niet zo dat al deze tekenen automatisch op hondendementie duiden. Andere medische aandoeningen die vaak voorkomen bij oudere honden kunnen gelijksoortige symptomen hebben. Oudere honden zien en horen bijvoorbeeld vaak slechter, wat kan leiden tot verwarring en minder interactie met de familie. Hersentumoren kunnen bij honden lijken op dementie. Problemen van oudere honden, zoals diabetes mellitus, de ziekte van Cushing, nieraandoeningen en incontinentie, kunnen allemaal leiden tot plassen binnenshuis. Artrose komt heel vaak voor bij oudere honden en zorgt ervoor dat ze minder willen spelen en vaker ongelukjes in huis hebben. Een grondig lichamelijk onderzoek, met een meting van de bloeddruk, bloedtesten en de medische geschiedenis, zal de dierenarts helpen om andere gezondheidsproblemen met gelijksoortige symptomen als CDS uit te sluiten.

Hoe je hond ook verandert en hoe zeer hij ook achteruitgaat, dit mag jullie band niet in de weg staan. Als je je bewust bent van de ouderdomsproblemen, kan je aanpassingen maken en je hond betrekken bij activiteiten die hem het gevoel geven geliefd te zijn. Als de dierenarts andere problemen heeft uitgesloten en heeft vastgesteld dat de gedragsveranderingen te wijten zijn aan cognitieve dysfunctie, kan je stappen nemen om je hond (en jezelf) het leven makkelijker te maken.

Veiligheid tijdens Sundowning'

Honden en mensen met dementie hebben vaak last van verstoringen in hun slaapcyclus. Ze slapen meer gedurende de dag en zijn 's nachts wakker, gedesoriënteerd en geagiteerd. Het 'Sundowning-syndroom' is een patroon van deze gedragingen in de late middag: ze blaffen zonder reden, lopen rusteloos heen en weer, lopen doelloos weg en vertonen een aantal andere symptomen. Mensen met cognitieve dysfunctie raken gemakkelijk verward en kunnen verdwalen; een hond met dementie kan uit de tuin ontsnappen of via een open deur het huis verlaten. Daarom mogen mensen en dieren met dementie niet zonder toezicht worden achtergelaten, vooral niet op onbekende plekken. Baasjes van honden moeten altijd extra voorzorgsmaatregelen nemen en ervoor zorgen dat hun hond de juiste identificatie heeft en niet per ongeluk uit huis kan ontsnappen.

Omgaan met ongelukjes

Verlies van zindelijkheid kan stressvol zijn voor een hond en de mensen in het huishouden. Je kan zijn speeltjes en bed verplaatsen en hekken neerzetten om ervoor te zorgen dat hij alleen in die delen van het huis blijft waar geen tapijt ligt en die makkelijker schoon te maken zijn. Je kan ook papier en zindelijkheidstrainingspads op de vloer neerleggen om de urine op te vangen. Luiers en buikbanden kunnen ook goed werken om ongelukjes te voorkomen, zolang je hond er geen ongemak door ervaart en je genoeg tijd hebt om ze vaak te vervangen.

Als je je hond vaker uitlaat, reduceert dat ook het aantal ongelukjes. Wat je ook doet, probeer hem niet uit te schelden als hij binnenshuis zijn behoefte doet. Het ouderdomsproces kan voor je hond net zo verwarrend en eng zijn als voor jou. Er is creativiteit, teamwork en flexibiliteit in de planning voor nodig, maar je familie kan samenwerken om je niet langer zindelijke hond te helpen.

Behandeling van CDS

Naast het opruimen van ongelukjes in huis, is verstoring van de slaap een ander frustrerend en ingewikkeld probleem als je een hond met dementie hebt. Honden lopen 's nachts niet alleen heen en weer, maar huilen en blaffen vaak ook in verwarring. Praat met de dierenarts over medicatie en strategieën om je hond zich minder onrustig te laten voelen en beter te slapen.

Andere strategieën om om te gaan met cognitieve dysfunctie zijn verrijking van de omgeving en voedingsondersteuning. Stimuleer je hond om interactieve spelletjes te spelen, zoals voerpuzzels of voerdispensers in balvorm. Als hij meer beweegt, zal hij overdag minder slapen. Bovendien zal hij mentaal meer gestimuleerd worden. Goed gebalanceerde maaltijden met veel omega 3-vetzuren en antioxidanten helpen de hersencellen te beschermen tegen de schadelijke effecten van veroudering. Praat met de dierenarts over de mogelijkheid van therapeutisch hondenvoer dat de cognitieve functies helpt te ondersteunen.

De dierenarts kan voer voorschrijven en daarnaast één of meer medicijnen aanbevelen om de symptomen van hondendementie te reduceren. Jullie kunnen het hebben over het gebruik en de mogelijke bijwerkingen van deze medicijnen om te zien of ze geschikt zijn voor je hond.

Het cognitieve dysfunctiesyndroom is een complexe ziekte zonder een eenduidige oplossing. Met geduld, compassie en zorg kan je echter leren om te gaan met hondendementie en je oudere hond een goede kwaliteit van leven bieden.

Gecontroleerd door Dr. Hein Meyer, DVM, PhD, Dipl-ECVIM-CA en Dr. Emma Milne BVSc FRCVS.