Angst bij katten: leer de signalen van een angstige kat herkennen

Als je kitten van schrik een rare bokkensprong maakt, ziet dat er grappig uit en moet je daar misschien zelfs een beetje om lachen. Maar angst of stress bij katten is geen grap. Het kan een ernstig probleem zijn, vooral wanneer het niet wordt behandeld. Heb jij een angstige kat? Geen zorgen, hieronder staan de signalen en de stappen die je kunt ondernemen om jouw kat te helpen.

Angst bij katten uitgelegd

Katten kunnen angstig worden als ze gevaar verwachten van een onbekende of ingebeelde dreiging. Het kattenlijf zal hierop reageren met reacties die normaal lijken maar die passen bij angst, legt PetMD uit. (PetMD bevat artikelen geschreven en gecontroleerd door dierenartsen.  Een angstige kat is dus chronisch gestrest en angstig zonder dat hier een duidelijke reden voor lijkt te zijn.  Maar die reden is er wel. Het betekent alleen wel dat het wat tijd en moeite kan kosten om de oorzaak te achterhalen.

Er zijn een heleboel verschillende oorzaken die tot angst bij katten kunnen leiden. Denk bijvoorbeeld aan pijn of ziekten, vergiftiging of besmettelijke ziekten die het zenuwstelsel aantasten. Aan angstig gedrag kan ook een psychische oorzaak ten grondslag liggen, zoals een traumatische ervaring, onvoldoende socialisatie, mishandeling of verwaarlozing. Een ouder wordend brein kan ook angstgevoelens veroorzaken, denk hierbij vooral aan oudere katten met geheugenproblemen of dementie. Pijn aan de gewrichten kan ook tot angstgedrag leiden zoals zich verstoppen en hun behoeften buiten de kattenbak doen.  Andere mogelijke oorzaken van stress bij katten zijn herinrichting, nieuwe huisdieren, een nieuwe baby of een verhuizing.

Een van de meest voorkomende vormen van angst bij katten is verlatingsangst. Je kat ervaart angst en stress zodra ze je uit het oog verliest of wanneer ze alleen thuis is. Volgens PetMD komt deze vorm van stress het vaakst voor bij verwaarloosde of herplaatste katten, of bij katten die veel verschillende baasjes hebben gehad.

Dwanggedrag komt ook bij katten voor en uit zich vooral in repetitieve en overdreven gedragingen. De oorzaken van dwanggedrag zijn onbekend en daarom wordt dit gedrag vaak als een psychische aandoening aangemerkt, maar het kan zeker ook het gevolg zijn van stress, zegt PetMD. Je kunt het dwanggedrag van je kat onbedoeld aanwakkeren door te proberen haar gerust te stellen of aandacht te geven wanneer ze het ongewenste gedrag vertoont. Het is belangrijk om te vermelden dat het meer lijkt voor te komen in bepaalde kattenrassen. Siamezen en andere Oosterse katten staan bekend om dit soort gedrag.

Waar kun je aan merken dat je kat angstig is?

Let op de signalen

Een angstige kat is niet moeilijk te herkennen. Volgen PetMD is een angstige kat te herkennen aan de volgende signalen en tekenen:

• Trillen
• Terugtrekken en verstoppen
• Minder actief worden
• Proberen te ontsnappen
• Vernielzuchtig of agressief gedrag
• Diarree
• Niet op de kattenbak gaan
• Wondjes en kale plekken door overmatig likken

Andere tekenen zijn: geen of verminderde eetlust, afvallen, veel miauwen, sloom of juist rusteloos zijn, zegt PetMD. Dwanggedrag is te herkennen aan overdreven en repetitief gedrag zoals op een dekentje kauwen of sabbelen, overmatig likken van of bijten in de eigen vacht, voortdurend miauwen of janken en continu heen en weer lopen. Als jouw kat verlatingsangst heeft, is er waarschijnlijk niets aan de hand zolang je in de buurt bent, maar wordt ze angstig zodra ze merkt dat je op het punt staat om weg te gaan.

Je gestreste kat helpen

Het eerste wat je moet weten is dat je een angstige kat niet helpt door haar te straffen of op haar te mopperen. Dit zal de negatieve gevoelens en angst alleen maar erger maken in plaats van beter. Het is de bedoeling dat ze zich veilig en ontspannen gaat voelen in haar eigen omgeving.

Als je merkt dat je kat angstig is, maak dan eerst een afspraak met je dierenarts om uit te sluiten dat de stress wordt veroorzaakt door onderliggende problemen met de gezondheid. Als katten pijn hebben, proberen ze dat meestal te verbergen. Daarom is het doorgaans nodig om een aantal bloed- en andere onderzoeken te doen. Als onderzoek uitwijst dat je kat pijn heeft of een medische aandoening, is het angstige gedrag te verhelpen door de aandoening te behandelen. Je kat zal dan snel weer opknappen.

Maar als je dierenarts geen lichamelijke afwijkingen vindt, kan dit betekenen dat het probleem van psychische aard is. Als dit het geval is, kan je dierenarts een behandelplan voorstellen.

De dierenarts kan een kalmeringsmiddel tegen angst en stress voorschrijven om jouw kat wat te kalmeren en een gecertificeerde veterinaire gedragstherapeut of trainer aanbevelen die jou en je kat kan helpen bij het afleren van ongewenst gedrag en het aanleren van gewenst gedrag. Het aanleren van gewenst gedrag begint met het achterhalen van de factoren die het angstige gedrag veroorzaken. Je kunt je kat hier dan aan laten wennen door haar er op een veilige manier aan bloot te stellen, of je kunt deze factoren juist uit haar omgeving verwijderen.  Het afleren van ongewenst gedrag werkt op een gelijksoortige manier, maar is erop gericht negatief gedrag van je kat te vervangen door positief gedrag en een positieve link te leggen met het nieuwe gedrag. Als je kat bijvoorbeeld gestrest raakt zodra ze merkt dat je weggaat, kun je haar aanleren om te gaan liggen. Als ze dit doet kan je haar belonen met een snoepje of haar lievelingsspeeltje.  Na een poosje zal ze het verband gaan leggen tussen jouw vertrek en de beloning en er vrede mee hebben dat je weggaat. Met deze training en het aanleren van nieuw gedrag (conditioneren) wil je bereiken dat jouw kat zich veilig voelt en gaat ontspannen.

Wat gebeurt er als dit probleem niet behandeld wordt

Als angst niet behandeld wordt, zal het niet vanzelf overgaan, en we zien zelfs vaak dat het ongewenste gedrag verergert. Net als bij mensen kan chronishe stress ook bij katten een negatief effect hebben op de gezondheid. Als het probleem niet wordt behandeld, kan het zelfs het immuunsysteem ondermijnen. Ze wordt daardoor vatbaarder voor ziekten, waardoor ze vervolgens weer meer gestrest raakt. Naast de angst zou ze ernstig depressief kunnen raken. Dit kan vervolgens weer leiden tot meer gedragsproblemen. Het is voor het welzijn van je kat, maar ook voor de rust in huis van belang om angst bij katten zo snel mogelijk te behandelen.

Laat de moed niet zakken als je denkt dat jouw kat angstig is. Met veel liefde, geduld en inspanning, is de kans heel groot dat jouw kat weer helemaal de oude wordt.