De ziekte van Addison bij honden: Tekenen, diagnose en behandeling

De ziekte van Addison bij honden, die officieel hypoadrenocorticisme wordt genoemd, kan zowel voor huisdiereigenaren als dierenartsen een zeer frusterende aandoening zijn. Deze aandoening wordt ook wel de grote imitator genoemd door dierenartsen, omdat het op veel andere aandoeningen kan lijken en een aantal vage klinische tekenen kan veroorzaken die komen en gaan. Huisdiereneigenaren kunnen er dus vaak geen touw aan vastknopen. Lees verder om meer over deze aandoening te weten te komen, over de tekenen die je hond kan vertonen en over de behandelopties.

Wat is de ziekte van Addison bij honden?

Een hond heeft veel klieren in zijn lichaam die hormonen produceren die het leven ondersteunen ('chemische boodschappers'). Deze worden via het bloed verpakt en door het lichaam verspreid. Twee van zulke klieren in honden zijn de bijnieren, die achter de nieren zitten en twee verschillende hormonen produceren (cortisol en aldosteron).

Deze hormonen hebben verschillende belangrijke functies, zoals het reguleren van de bloeddruk, het regelen van de balans van bepaalde electrolyten, het onderhouden van een gezond darmkanaal en het beïnvloeden van de stofwisseling. In de eenvoudigste en meest voorkomende variant van de ziekte van Addison produceren de bijnieren onvoldoende hoeveelheden van deze hormonen.

De bijnieren kunnen vanwege verschillende reden uit balans zijn. De meest voorkomende is echter dat het immuunsysteem van het lichaam het bijnierweefsel vernietigt, waardoor de productie afneemt. Dit wordt een auto-immuunziekte genoemd. In zeer zeldzame gevallen kan het als bijverschijnsel optreden van kanker, langdurig gebruik van medicatie met steroïden, hersentumoren en infectieuze oorzaken.

Volgens Huisdieren Academy komt de ziekte van Addison gelukkig niet veel voor 0.09%.

Tekenen van de ziekte van Addison bij honden

Eén van de redenen waarom de ziekte van Addison frustrerend kan zijn voor huisdiereigenaren en dierenartsen, is dat de klinische tekenen ervan sterk kunnen variëren. Tekenen kunnen zich niet alleen op verschillende manieren voordoen, ze kunnen ook jarenlang komen en gaan. Huisdiereigenaren kunnen op die manier vroege tekenen van de aandoening over het hoofd zien.

Dat gezegd hebbende, een belangrijke hint die je zou kunnen opmerken zijn meer voorkomende of herhalende perioden met klinische tekenen tijdens stressvolle perioden. Hier hebben we het later bij de behandeling van de aandoening uitgebreider over. Dit komt doordat de hormonen die door de bijnieren worden geproduceerd, een belangrijke rol spelen bij de vaardigheden van je hond om gepast op stressvolle situaties te reageren. Honden die dus de ziekte van Addison hebben en daardoor ontoereikende hormonen, reageren anders op stress. Dit is belangrijk om rekening mee te houden bij het herkennen en behandelen als je hond de ziekte van Addison heeft.

Hieronder vindt je enkele klinische tekenen die erop kunnen duiden dat je hond aan hypoadrenocorticisme leidt:

• Gewichtsverlies
• Regelmatig overgeven
• Regelmatige diarree, met of zonder bloed
• Lusteloosheid
• Laag BMI
• Toegenomen dorst
• Vaker urineren
• Bleek tandvlees
• Gevoelig voor uitdroging
• Slechte huidlaag
• Slecht gedefinieerde spieren
• Verzwakking
• Spierkrampen
• Ineenstorten (bij een extreme variant van de aandoening, ook wel bekend als een Addisoncrisis)

Hoewel elke hond hypoadrenocorticisme kan krijgen, wordt de aandoening vaker vastgesteld bij vrouwtjes. Volgens het Medisch Centrum voor Dieren lijkt de ziekte erfelijk te zijn bij labradoodles, poedels, Portugese waterhonden, Nova Scotia duck tolling retrievers, cairn terriërs, cocker spaniels en bearded collies. De ziekte komt vaker voor bij West Highland white terriërs, rottweilers, sint Bernards en leonbergers.

De ziekte van Addison bij honden vaststellen

Het onderzoek van je dierenarts begint met de geschiedenis van je hond en een lichamelijk onderzoek. De ziekte van Addison bij honden wordt vaak vermoed nadat je dierenarts naar jouw observaties heeft geluisterd. Omdat tekenen komen en gaan, kan het zijn dat ze tijdens het bezoek aan de dierenarts niet merkbaar zijn.

Omdat de tekenen van deze aandoening niet alleen met deze ziekte worden geassocieerd, worden als eerste onderzoeksstap standaard bloed- en urinetests aangeraden. De eerste tests kunnen het vermoeden van de dierenarts doen versterken of afnemen, en geven daarnaast informatie over de algemene gezondheid van je hond. Zo komt je dierenarts meer te weten over mogelijke andere ziekten. Verdere bloedtests, waaronder een routine biochemisch en elektrolytenonderzoek, geven aanvullende aanduidingen of het deze aandoening betreft.

Om de diagnose officieel te kunnen bevestigen of ontkrachten, voert je dierenarts een bloedonderzoek uit dat een ACTH-stimulatietest wordt genoemd. Met deze test wordt de reactie van de bijnieren op een kleine en onschadelijke hormooninjectie getest. Omdat deze test duur kan zijn en ca. 1-2 uur in beslag neemt, wachten dierenartsen vaak met het uitvoeren ervan tot ze een sterk vermoeden hebben dat het de ziekte van Addison betreft, of als ze denken dat het belangrijk is dat de ziekte van Addison moet worden uitgesloten voor de problemen van je hond.

Hypoadrenocorticisme bij honden behandelen

Als je hond een Addisoncrisis heeft, wat een ernstiger verschijnsel van de ziekte is waarbij hij kan ineenstorten, in shock is en ernstig is uitgedroogd, moet hij waarschijnlijk worden opgenomen. Hij zal infuusvloeistof krijgen toegediend en er wordt voor hem gezorgd tot hij weer is hersteld. Als je je zorgen maakt dat je hond misschien een Addisoncrisis heeft, is het belangrijk om hem zo snel mogelijk naar de dierenarts te brengen omdat dit een levensbedreigende situatie kan zijn.

Stabiele patiënten kunnen beginnen met de medische behandeling, die met name bestaat uit hormoonvervangingstherapie. Dit wordt meestal gedaan via dagelijkse toediening van een orale steroïdemedicatie en periodieke injecties van een medicijn genaamd DOCP (desoxycorticosterone pivalaat), een synthetische vorm van een van de hormonen die honden met de ziekte van Addison niet zelf kunnen produceren. DOCP-injecties zijn vaak maandelijks nodig, maar dit kan per hond verschillen.

Na met de behandeling te zijn begonnen, is het belangrijk om regelmatig voor controle naar je dierenarts te gaan. Hij of zij kan dan bloedtests uitvoeren en mogelijke aanpassingen aan de medicatie van je hond doen. Hoewel de meeste honden met de ziekte van Addison zowel orale steroïden en DOCP-injecties nodig hebben, hebben sommige honden een atypische variant van de aandoening waardoor ze slechts één soort medicatie nodig hebben. Je dierenarts zal beslissen welke medicatie passend is aan de hand van de diagnostische testuitslagen en mogelijke andere gezondheidsproblemen.

Stressbeheer is ook erg belangrijk bij honden met de ziekte van Addison. Houd er rekening mee dat als jouw hond de ziekte van Addison heeft, zijn lichaam geen normale reactie op stress vertoont. Grote stressveroorzakers kunnen zelfs leiden tot een Addisoncrisis. Veel voorkomende stressveroorzakers zijn bijvoorbeeld reizen, een hard geluid of onweersbuien, sociale evenementen of andere verstoringen/wijzigingen in je dagelijkse routine thuis. Bezoekjes aan de dierenarts, zoals voor een routinematige ingreep, kunnen ook tot stress leiden.

Denk eraan dat de hoeveelheid stress die je hond ervaart te maken heeft met zijn persoonlijkheid. Iets dat misschien relatief normaal voor jou is, kan een grote stressverzoorzaker zijn voor je hond. Een klassiek voorbeeld is een plotselinge wijziging in je werkschema. Daarom is het belangrijk bij het vaststellen van mogelijke triggers dat je weet wat de unieke persoonlijkheidskenmerken van jouw hond zijn. Hoewel het natuurlijk mooi is om stressveroorzakers volledig te voorkomen, is de realiteit nu eenmaal dat dat niet altijd kan. Bespreek met je dierenarts hoe je het best kunt omgaan met stressvolle gebeurtenissen om je hond content en ontspannen te houden thuis.

Een goede communicatie tussen jou en het dierenartsteam is erg belangrijk. De meeste honden met de ziekte van Addison reageren erg goed op de behandeling, ondanks het feit dat de behandeling gedurende de rest van zijn leven wordt voortgezet. Ondanks dat de aandoening lastig is vast te stellen, valt deze vaak goed te behandelen en onder controle te houden na de diagnose.